حمایت از خرید کتاب به سبک آبیاری قطره‌ای!
گزارش «هنرمند» از نشست خبری نمایشگاه سی‌ویکم کتاب
کمتر از دو درصد از دانشجویان کشور مشمول یارانه کتاب می‌شوند
محمد رجائی
نشست خبری سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران دیروز یکشنبه ۹ اردیبهشت ماه با حضور محسن جوادی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس این دوره از نمایشگاه کتاب تهران، امیرمسعود شهرام نیا قائم مقام این نمایشگاه، همایون امیرزاده سخنگوی نمایشگاه و رئیس هیئت رسیدگی به تخلفات نمایشگاه، یحیی دهقانی معاون اجرایی نمایشگاه امسال و حسین صفری مدیر کمیته اجرایی و رفاهی نمایشگاه در سالن زنده یاد علی عاشوری موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران برگزار شد.
امیرمسعود شهرام نیا قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران از برگزاری سی و یکمین این نمایشگاه طی روزهای ۱۲ تا ۲۲ اردیبهشت همه روزه از ساعت ۱۰ الی ۲۰ در مصلی بزرگ امام خمینی خبر داد و گفت: مراسم افتتاحیه این نمایشگاه روز سه شنبه ۱۱ اردیبهشت با حضور دکتر حسن روحانی رئیس جمهور برگزار می‌شود. وی با اشاره به شعار امسال نمایشگاه کتاب «نه به کتاب نخواندن» هدف از انتخاب این عبارت را ایجاد فضایی برای تقویت کتابخوانی عنوان کرد و با اشاره به نامگذاری سال ۹۷ به حمایت از کالای ایرانی از سوی مقام معظم رهبری تأکید کرد: طبیعتاً کتاب، آن هم کتابهای داخلی باید بیش از پیش مورد حمایت قرار گیرد. وی یکی از اولویت‌های نمایشگاه کتاب را ادامه دادن مسیری که از چهار سال قبل در واگذاری امور این رویداد به بخش خصوصی آغاز شده است، عنوان کرد و گفت: یکی دیگر از اولویت‌های نمایشگاه امسال، موضوع تقویت دیپلماسی فرهنگی و ایجاد فضای گفتگو با جهان از دریچه کتاب بوده است. در همین راستا کشور صربستان به عنوان مهمان ویژه این دوره و شهر تونس به عنوان شهر مهمان ویژه این دوره انتخاب شدند.
قائم مقام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با بیان اینکه تلاش کردیم از تقویت جنبه نمایشگاهی این رویداد غافل نشویم، در عین حال اظهار داشت: ۲۰ درصد گردش مالی بازار کتاب در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران محقق می‌شود و لذا نمی‌توان این موضوع را از نظر دور داشت و حذف این میزان گردش مالی ممکن است لطمات جبران ناپذیری به صنعت نشر وارد کند لذا در کاهش جنبه‌های فروشگاهی نمایشگاه کتاب باید بسیار با احتیاط عمل کرد.
به گفته این مقام مسئول در نمایشگاه کتاب، دوره سی و یکم این رویداد در فضایی بالغ بر یکصد و سی هزار مترمربع در مصلی برپا شده و امسال اولین باری است که ۷۵ درصد فضاهای اصلی نمایشگاه کتاب به زیر سقف رفته است. هرچند هنوز با شرایط ایده آل و مطلوب فاصله داریم. شهرام نیا تأکید کرد: علاوه بر بخش ناشران عمومی که در تمام سالهای گذشته در سالن‌های مسقف برگزار شده است، بخش ناشران آموزشی و بخش ناشران خارجی و بین‌الملل و نیزقسمت‌های زیادی از بخش ناشران کودک و نوجوان در سالن‌های مسقف برپا شده است اما متأسفانه بخش ناشران دانشگاهی و ناشران دیجیتال به طور کامل خارج از فضاهای مسقف برپا شده اند. وی از قطعی شدن حضور ۵۳ کشور در سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران خبر داد و در عین حال از احتمال افزایش این تعداد سخن گفت و یادآور شد: برخی از کشورها در بخش فروش و بعضی از کشورها در بخش بازار جهانی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران فعالیت می‌کنند.
شهرام نیا به حضور هیئت‌های مختلفی از کشورهای یادشده درنمایشگاه کتاب پرداخت و گفت: صربستان با هیئتی که در رأس آن وزیر فرهنگ این کشور حضور دارد و شامل رئیس کتابخانه ملی و تعداد زیادی از ناشران و کتابفروشان صرب است، در نمایشگاه حضور پیدا خواهد کرد. کشور تونس هم با هیئتی که در رأس آن وزیر فرهنگ این کشور و یا معاون وی خواهد بود به نمایشگاه می‌آید. قائم مقام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران همچنین از حضور رئیس نمایشگاه تورین ایتالیا به همراه یک هیئت چهارنفره و نیز حضور مهمانانی از کشورهای عمان، چین، آلمان، مجارستان و اتریش در نمایشگاه سی و یکم کتاب تهران صحبت کرد و گفت: خوشبختانه از عتبات عالیات شامل حرم حضرت علی، امام حسین و حضرت ابوالفضل هم در نمایشگاه امسال، هیئت‌هایی حضور خواهند داشت. وی فعالیت بخش بازار جهانی نمایشگاه کتاب تهران را در این دوره پررنگ تر از دوره‌های قبل پیش بینی کرد و تصریح کرد: در بخش سراهای اهل قلم نیز مجموعا ۶۰ برنامه و نشست تخصصی برگزار خواهد شد ضمن اینکه در سالن کتاب نما در نمایشگاه امسال هر روز یک گالری برای نمایش آثار حدود ۴۰ هنرمند برجسته کشورمان به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب برپا خواهد شد. شهرام نیا از برپایی سالن کارنامه نشر در سی و یکمین دوره نمایشگاه کتاب تهران هم خبر داد.
در این نشست همچنین یحیی دهقانی معاون اجرایی سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سخنانی با بیان اینکه این نمایشگاه از چهار سال قبل با مشارکت صنف نشر برپا می‌شود، گفت: متأسفانه در ۸ سال دولت‌های نهم و دهم، صنف نشر از جریان نمایشگاه کتاب کاملاً به دور بود و می‌شود گفت که از این رویداد اخراج شده بود.
وی با اشاره به برگزاری دو دوره قبلی نمایشگاه کتاب تهران در شهر آفتاب اظهار داشت: رفتن ما به این مجموعه به خواست خودمان بود و بازگشتمان به مصلی هم، همینطور. این اتفاق به خاطر مشکلاتی بود که در شهر آفتاب با آن روبرو شدیم طوری که شرایط را برای بازگشت به مصلی مهیا کرد.
معاون اجرایی نمایشگاه با اشاره به فعالیت ۱۵ کمیته که برگزاری نمایشگاه کتاب به همت آنها محقق شده است، افزود: از این تعداد۷ کمیته در اختیار تشکل‌های نشر است که شامل کمیته ناشران داخلی، کمیته ناشران خارجی، کمیته تبلیغات، کمیته پشتیبانی، کمیته اجرایی، کمیته اطلاع رسانی و کمیته فعالیت‌های فرهنگی است.
دهقانی واگذاری بخش تبلیغات نمایشگاه کتاب را به کمیته ای که مدیریت آن با تشکل‌های نشر است، اقدامی مهم توصیف و ابراز امیدواری کرد این کمیته بتواند با فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد از بعد مالی کمک‌های قابل توجهی به صنف نشر بکند. وی ادامه داد: از وزارت ارشاد انتظار داریم در سالهای آینده به تدریج سایر بخش‌های نمایشگاه به صنف نشر واگذار کنند کما اینکه خوشبختانه ما این اراده را در بزرگان در وزارت ارشاد دیده ایم.
معاون اجرایی نمایشگاه کتاب گفت: در حال حاضر کلیه غرفه‌های نمایشگاه کتاب به ناشران واگذار شده و آنها در حال غرفه‌سازی هستند. امسال دو هزار و ۵۰۰ ناشر در نمایشگاه ثبت نام کرده‌اند که از این تعداد در نهایت دو هزار و ۵۰ ناشر در بخش داخلی و ۱۳۲ ناشر در بخش خارجی، جانمایی شده اند. به گفته وی بخش ناشران آموزشی نمایشگاه امسال شامل ۱۱۳ ناشر در طبقه همکف غربی به عرضه ۱۵ هزار و ۵۳۳ عنوان کتاب، بخش ناشران دانشگاهی شامل ۵۰۱ ناشر در زیر چادرها در بخش شرقی نمایشگاه به عرضه ۶۴ هزار و ۴۴۴ عنوان کتاب، بخش کودک و نوجوان شامل ۲۸۸ ناشر در سه بخش رواق شرقی (زیر سقف) و دو چادر یکی در صحن مصلی (دو هزار مترمربع) و یک بخش در بالکن رواق شرقی به عرضه ۳۳ هزار عنوان کتاب، بخش ناشران عمومی شامل هزار و ۱۴۷ ناشر در شبستان به عرضه ۸۶ هزار عنوان کتاب و بخش ناشران خارجی شامل ۸۶ هزار ناشر عرب زبان و ۴۶ ناشر لاتین در فضای مسقف زیرزمین رواق شرقی به عرضه ۱۵۷ هزار و ۵۰۰ عنوان کتاب، می‌پردازند.
دهقانی با اشاره به اینکه مطابق آئین نامه اجرایی نمایشگاه کتاب، آثار منتشر شده از سال ۱۳۹۳ تاکنون اجازه عرضه در نمایشگاه سی و یکم را دارند، تأکید کرد: با موافقت شورای سیاست گذاری کتابهای چاپ شده در سالهای ۹۲ و ۹۱ هم اجازه عرضه در نمایشگاه امسال را یافتند و در مجموع در نمایشگاه امسال حدود ۵۱۵ هزار عنوان کتاب در همه بخش‌ها عرضه می‌شود. وی همچنین تعداد غرفه‌های بخش ناشران داخلی نمایشگاه سی و یکم را با توجه به اینکه بعضی از ناشران به همکاران خود وکالت و نمایندگی داده اند که آثارشان را عرضه کنند، کمتر از تعداد ناشران حاضر در این دوره و معادل هزار و ۶۹۰ غرفه اعلام کرد.
معاون اجرایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران همچنین همکاری شهرداری تهران را با این رویداد مناسب ارزیابی کرد و از از اجرای برنامه‌هایی توسط معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در قسمت شمالی مصلی و در مکانی به مساحت ۴ هزار مترمربع خبر داد. وی تعداد ناشران دیجیتال را هم که در ۱۳۰۰ مترمربع از فضای مصلی مستقر شده اند، ۸۰ ناشر اعلام کرد و فضای اختصاص یافته به انجام فعالیت‌های فرهنگی و علمی را توسط کمیته ای که به همین نام شکل گرفته است، ۴ هزار و ۵۰۰ مترمربع اعلام کرد.
در ادامه این نشست همایون امیرزاده سخنگوی سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و رئیس هیئت رسیدگی به تخلفات این نمایشگاه در سخنانی با تأکید بر انجام فعالیت‌های حمایتی و نظارتی توسط وزارت ارشاد در این دوره مطابق با آئین نامه‌هایی که در این خصوص تدوین شده است، گفت: معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد از دو سال قبل تا به امروز در جهت تقویت زیرساخت‌های حوزه نشر اقداماتی انجام داده است و از جمله در نمایشگاه امسال سعی کردیم از همان میزان اندک یارانه‌های در دسترسمان را به اقشار نیازمند اختصاص دهیم. وی با اشاره به اینکه جمعیت هدف این یارانه‌ها، ۵ میلیون دانشجو در سراسر ایران هستند، گفت: اگر قرار باشد به هر یک از دانشجویان عزیز تنها ۵۰ هزار تومان یارانه هم داده شود، می‌بایست اعتباری معادل ۲۵۰ میلیارد تومان اختصاص می‌یافت که این رقم بیش از دو برابر بودجه معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد است!
امیرزاده در ادامه کل بودجه در اختیار معاونت فرهنگی وزارت ارشاد را برای تخصیص یارانه به نمایشگاه امسال کتاب تهران را ۸میلیارد تومان اعلام کرد و یادآور شد: متأسفانه باید بگوییم که بر این اساس تنها دو درصد از جمعیت کل دانشجویان کشور مشمول این یارانه می‌شوند که البته ممکن است با توجه به افزایش قیمت تمام شده کتاب و سهم تعیین شده برای مشارکت دانشجویان، همین میزان هم چندان مورد استقبال آنها قرار نگیرد. وی ادامه داد: تا این لحظه حدود ۱۵۲ هزار و ۴۱۴ نفر موفق به ثبت نام نهایی بن کارت‌های دانشجویی جهت خرید از نمایشگاه کتاب امسال شده اند؛ امسال برای بالابردن ضریب ایمنی و کاهش تخلفات در زمینه نقد کردن بن‌ها علاوه بر صدور کارت‌های فیزیکی دو روش برای دریافت این یارانه‌ها در نظر گرفته شد.
سخنگوی نمایشگاه در توضیح این دو روش گفت: در یکی از این روش‌ها از طریق کارت‌های هوشمند ملی، اعتبار مربوطه روی این کارتها برای دانشجویان شارژ می‌شود که تاکنون ۳۹ هزار و ۸۸۰ نفر از این طریق ثبت نام کرده اند و روش دیگر از طریق NFC بوده است که از این طریق هم ۵ هزار و ۱۰۲ نفر ثبت نام کرده اند. همچنین تعداد ۱۰۷ هزار و ۴۰۲ نفر هم به طریق سنتی، دریافت بن کارت الکترونیک ثبت نام خود را قطعی کرده اند.
امیرزاده یارانه تخصیص یافته را تا این لحظه ۷ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: در بخش مربوط به اهل قلم نیز ۱۰ هزار نفر از اهل قلم با اعتباری بالغ بر دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، یارانه خرید از نمایشگاه کتاب به میزان هر نفر ۲۵۰ هزار تومان روی بن کارت‌های آنها شارژ خواهد شد.
سخنگوی نمایشگاه کتاب با اشاره به اینکه در حوزه فعالیت‌های حمایتی شاهد تجهیز و نوسازی کتابخانه‌های شهر تهران خواهیم بود، اظهار داشت: بر این اساس امسال و در جریان نمایشگاه کتاب ۱۵۰۰ کتابخانه در مدارس پایتخت با انتخاب خود مسئولان وزارت آموزش و پرورش، به کتابهای عرضه شده در نمایشگاه سی و یکم تجهیز می‌شوند که برای این منظور اعتباری معادل یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان تخصیص یافته است.
به گفته امیرزاده در بخش مربوط به یارانه موسسات و نهادها و کتابخانه‌های بزرگ هم تاکنون ۳۱۰ درخواست مورد تأیید قرار گرفته است و ۷۰ درخواست هم در نوبت انتظار جهت بررسی صلاحیت‌ها و تأیید آنها است. در این حوزه هم سهم مشارکت امور فرهنگی ۲۵ درصد است. رئیس هیئت رسیدگی به تخلفات نمایشگاه سی و یکم همچنین در خصوص بحث‌های به وجود آمده بعد از تعلیق آراء صادره برای ناشران متخلف دوره سی ام، جهت حضوردر نمایشگاه امسال گفت: هیچ کدام از این آراء نقض نشده است و تنها با اخذ تعهدات کافی و با قید اینکه تخلفات مربوط به تکثیر کتابهای غیرمجاز و کتابهای سایر ناشران نبوده باشد، فرصتی به این دست از ناشران داده شده است تا فعالیتی سالم در نمایشگاه امسال داشته باشند. وی تأکید کرد: بر این اساس اعتبار آراء صادره برای ناشران متخلف در سی امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا دوره سی و دوم باقی خواهد ماند.
امیرزاده با اشاره به اینکه سامانه رصد حوزه بن کتاب یکشنبه ۹ اردیبهشت به صورت آزمایشی در موسسه نمایشگاه فرهنگی ایران فعال شده است، تأکید کرد: با هدف جلوگیری از هر گونه تخلف در این حوزه از جمله نقد کردن بن‌ها بدون خرید و فروش کتاب، از همان روز اول نمایشگاه، تخلفات احتمالی به صورت برخط و آنلاین و از طریق دستگاه‌های پوز رصد خواهد شد که این هشداری جدی برای افراد سود جود دراین رابطه است.
رئیس هیئت رسیدگی به تخلفات سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران همچنین گفت: ما احتمال می‌دهیم که این هیئت در همان روز اول فعالیت نمایشگاه کتاب، موضوع رسیدگی به تخلفات این دوره ورود کند و با متخلفین در این زمینه برخورد صورت گیرد. همچنین در این نشست حسین صفری مدیر کمیته اجرایی و رفاهی سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سخنانی با اشاره به ساخت و سازهای صورت گرفته در مصلی، تأکید کرد: اگر بگوییم امسال اولین دوره ای است که نمایشگاه در مصلی برگزار می‌شود، سخنی به گزاف نگفته ایم چرا که با یک مصلی جدید روبرو هستیم.
صفری با اشاره به تلاش‌هایی که برای ارائه تسهیلات کافی و مناسب به مردم و بازدیدکنندگان از نمایشگاه صورت گرفته است، اظهارداشت: شرکت اتوبوسرانی تقبل کرده است که از ۱۱ نقطه پایتخت، بازدید کنندگان و علاقه مندان به حضور در نمایشگاه کتاب تهران را به مصلی منتقل کند. همچنین شرکت تاکسیرانی با ظرفیت ۳۲۳ خودرو در خدمت مردم و بازدیدکنندگان خواهد بود. ضمن اینکه در فضای داخلی نمایشگاه کتاب در مصلی هم ۵۰ دستگاه شاتل و تعدادی خودروی ون کار انتقال و جابجایی بازدیدکنندگان را در مجموعه انجام خواهند داد.
مدیر کمیته اجرایی و رفاهی نمایشگاه کتاب از تأمین تمامی نیازهای خوراکی و غذایی و همچنین ایجاد ایستگاه‌های امانت و غرفه‌های مادر و کودک در مصلی خبر داد و گفت: شرکت پست هم تقبل کرده است که محموله‌های کتاب خریداری شده از طرف مردم را با تعرفه هر کیلو هزار تومان برای تهران و هزار و دویست تومان برای شهرستان‌ها به مقصد‌های تعیین شده ارسال کند.
به گفته صفری، زیرساخت‌های مربوط به برق، مخابرات و اینترنت هم در نمایشگاه تأمین شده است و وای فای رایگان در محیط نمایشگاه برای مراجعه کنندگان قابل استفاده خواهد بود ضمن اینکه چهار دستگاه ATM و سه دستگاه شهر نت برای انجام تراکنش‌های مالی و بانکی، در دسترس مراجعه کنندگان خواهد بود. وی در پایان خاطرنشان کرد: تمام سعی ما بر این بوده است که نمایشگاه امسال از نظر استانداردهای تعیین شده به ویژه موضوع ایمنی، یک نمایشگاه مطلوب باشد و در همین راستا دستگاه‌های مسئول در حوزه‌های امنیتی و ایمنی، نمایشگاه سی و یکم را به صورت شبانه روزی از این حیث رصد خواهند کرد.